Bogatynia – w pobliżu granicy z Niemcami i Czechami
Bogatynia to szczególne miasto w województwie dolnośląskim. Znajduje się w powiecie zgorzeleckim, blisko granicy Czechami oraz Niemcami., tuż przy trójstyku granic Polski, Czech i Niemiec. To najdalej wysunięte na południowy-zachód miasto Polski ma wiele do zaoferowania. Gmina Bogatynia położona jest w malowniczym zakątku naszego kraju nazywanym „Workiem Turoszowskim”.
- Geograficznie usytuowana jest na Pogórzu Zachodniosudeckim w Kotlinie Turoszowskiej (zapadlisko tektoniczne z bogatymi złożami węgla brunatnego). Od południa otoczona Górami Łużyckimi, od wschodu Górami Izerskimi, na zachodzie wkomponowana jest w Dolinę Nysy Łużyckiej. Północną stronę zamyka Wyniosłość Działoszyńska - granitowy grzbiet dochodzący do 350 m n.p.m.
- informuje Gmina Bogatynia. Dzięki takiemu położeniu Bogatynia to świetna baza do wędrówek górskich.
Na terenie gminy są liczne wąwozy, są tu także kotliny i niecki. Obszar jest bardzo zróżnicowany. Są liczne wzniesienia, a także głębokie wyrobisko górnicze (205 m.n.p.m.). Powierzchnia miasta wynosi 59,94 km kwadratowych (dane z GUS z 2023 roku), a samo miasto położone jest nad potokiem Miedzianka. Bogatynia podzielona jest na Markocice, Trzciniec, Turoszów, Turoszów-Wieś, Zatonie, Zatonie-Kolonia. Z ciekawostek w latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa jeleniogórskiego.
Na terenie jednej z najbogatszych gmin w Polsce znajduje się Kopalnia Węgla Brunatnego Turów oraz Elektrownia Turów.
Bogatynia, czyli stolica domów przysłupowych
Ponad setka domów przysłupowych stoi w Bogatyni. To wyjątkowa atrakcja dla turystów, która co roku przyciąga tu ludzi z całej Polski. Urokliwe jest samo centrum miasta – Aleja Żytawska. Tutaj najbardziej reprezentacyjny jest modelowo odrestaurowany „Dom Zegarmistrza”.
- Charakterystyczne dla domów przysłupowo-zrębowych są zaokrąglone drewniane łuki. Zachowują one proporcje izby belkowej i często noszą ciężar całego pietra, względnie dachu. Wiele z budynków posiada również elementy zdobnicze – portale drzwiowe, opaski okienne czy też dekorowane słupy
– czytamy na oficjalnej stronie Miasta i Gminy Bogatynia.
Warto przy tym podkreślić, że domy przysłupowe wpisują się w styl budownictwa ludowego, które występuje na pograniczu Polski, Niemiec i Czech. Charakterystycznym elementem tego typu domów jest to, że górne kondygnacje opierają się na tak zwanych przysłupach – są to łukowate podpory otaczające drewnianą izbę zrębową.
Największym skupiskiem domów przysłupowych w Polsce jest właśnie Bogatynia i jej okolice. Takich budynków jest tam ok. 200, z czego 85 jest wpisane do rejestru zabytków. Za najstarszy dom w tym stylu w Polsce zalicza się dom nr 134 we wsi Giebułtów w Górach Izerskich.
Inne ważne zabytki Bogatyni:
- Neogotycki Kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny z 1868 roku
- Barokowy Kościół pw. Św. Bartłomieja z 1493 roku
- Dworzec Historyczny
- Urząd Miasta i Gminy Bogatynia z początku XX wieku
- ruiny średniowiecznego zamku Ronow