Depresja zwykle kojarzona jest z dorosłymi doświadczającymi głębokiego smutku, jednak nawet dzieci w wieku przedszkolnym mogą być dotknięte tym zaburzeniem. Zarówno chłopcy, jak i dziewczynki są podatne na depresję, choć u nastolatków częściej diagnozuje się ją u dziewcząt.
Przyczyny depresji u dzieci są złożone i obejmują czynniki biologiczne, psychologiczne i środowiskowe. Należą do nich m.in.:
- izolacja społeczna: zwłaszcza w kontekście pandemii COVID-19, kiedy to młode osoby były narażone na brak kontaktu z rówieśnikami i musiały ograniczyć swoją aktywność społeczną;
- wpływ mediów społecznościowych: młodzież spędza coraz więcej czasu online, co może prowadzić do poczucia izolacji społecznej, niskiego poczucia własnej wartości i negatywnego wpływu na samoocenę. Porównywanie się z innymi w mediach społecznościowych może być szkodliwe dla psychiki nastolatków;
- brak wsparcia i leczenia: wiele przypadków depresji u nastolatków wciąż pozostaje nierozpoznanych i nieleczonych, a jedną z przyczyn tego problemu jest ograniczony dostęp do specjalistów od zdrowia psychicznego;
- stygmatyzacja chorób psychicznych: w Polsce nadal istnieją silne uprzedzenia związane z zaburzeniami psychicznymi, co może zniechęcać młodzież do poszukiwania wsparcia i otwartego wyrażania swoich emocji;
- zmiana stylu życia: niewłaściwa dieta i brak aktywności fizycznej u coraz większej liczby dzieci prowadzą do otyłości, co samo w sobie jest czynnikiem ryzyka rozwoju depresji.
Ponieważ niektóre symptomy mogą być mylone z typowymi zmianami emocjonalnymi towarzyszącymi okresowi dorastania, rozpoznanie depresji u nastolatków bywa wyzwaniem. Warto zauważyć, że każdy przypadek depresji może być wynikiem unikalnej kombinacji czynników ryzyka, dlatego tak istotna jest indywidualna ocena sytuacji i odpowiednie wsparcie.
Warto zwrócić szczególna uwagę na smutek i przygnębienie, izolację społeczną, zmiany w apetycie i wadze - może to oznaczać zarówno utratę apetytu i wagi, jak i nadmierne jedzenie i przybieranie na wadze, zaburzenia snu i nastroju, lęk, agresję, brak energii, pogorszenie wyników w nauce, niskie poczucie własnej wartości, czy myśli samobójcze i samookaleczenia. Objawy somatyczne takie jak częste bóle głowy lub brzucha, duszności, przyspieszone tętno, biegunki i wymioty powinny również zwrócić uwagę opiekunów.
Jeśli zauważysz u swojego nastoletniego dziecka kilka z tych objawów utrzymujących się przez dłuższy czas i wpływających na jego codzienne funkcjonowanie skonsultuj się z profesjonalistą ds. zdrowia psychicznego lub lekarzem, który oceni sytuację i rozważy dalsze kroki w leczeniu. Nie bagatelizujmy depresji młodzieży niosąc pomoc i wsparcie zapewniające właściwą pomoc w tym trudnym okresie.
Media społecznościowe w kontekście depresji młodzieży
Media społecznościowe, które umożliwiają komunikację z innymi, paradoksalnie przyczyniają się do izolacji społecznej poprzez ograniczenie rzeczywistych kontaktów interpersonalnych.
Porównywanie się z innymi w mediach społecznościowych może prowadzić do poczucia niskiej wartości oraz presji w osiąganiu nierealistycznych standardów prezentowanych przez innych użytkowników. To z kolei zwiększa poziom stresu, lęku i przyczyniać się może do rozwoju depresji.
W dzisiejszych czasach młodzież często doświadcza także cyberprzemocy i prześladowań online, co obejmuje hejtowanie, trolling oraz nękanie. Ofiary tych zachowań często cierpią z powodu stresu, lęku i obniżonej samooceny, dlatego niezwykle istotne jest promowanie świadomości na temat zdrowego korzystania z mediów społecznościowych oraz zachęcanie do tworzenia bezpiecznego i szanującego środowiska online. Konieczne jest także zgłaszanie przypadków cyberprzemocy odpowiednim służbom i platformom internetowym w celu podjęcia działań przeciwdziałających tym zachowaniom.
Metody leczenia depresji u nastolatków
Leczenie depresji u nastolatków wymaga podejścia zindywidualizowanego, uwzględniającego różnorodne metody terapeutyczne. Oto krótkie omówienie kilku z nich:
- terapia psychologiczna, w tym terapia poznawczo-behawioralna (CBT) i terapia interpersonalna (IPT), może pomóc młodzieży zrozumieć i radzić sobie z negatywnymi myślami i emocjami;
- farmakoterapia, głównie w postaci selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), może być stosowana w przypadku ciężkiej depresji, która nie reaguje na terapię psychologiczną;
- terapia rodzinna będąca skutecznym narzędziem w sytuacjach, gdy problemy rodzinne przyczyniają się do depresji nastolatka;
Jeśli podejrzewasz u siebie lub u kogoś bliskiego depresję, ważne jest skontaktowanie się z lekarzem lub specjalistą ds. zdrowia psychicznego. W przypadku nagłej potrzeby dostępne są linie telefoniczne oferujące wsparcie emocjonalne.
