Pomysł wzniesienia pomnika upamiętniającego cywilną ludność powstańczej Warszawy, która trafiła do Wrocławia do pracy przymusowej w czasie i po upadku powstania warszawskiego skierował do wrocławskich radnych Instytut Pamięci Narodowej. Inicjatywa spotkała się z pozytywnym odbiorem i zgodą. Cały projekt i wykonanie opłacić IPN.
We Wrocławiu powstanie nowy pomnik. Wyjątkowy głaz pojawi się w szczególnym miejscu
Jak przekazują pomysłodawcy, pomnik ma stanąć na osiedlu Rakowiec w pobliżu miejsc, gdzie znajdowały się byłe niemieckie obozy pracy przeznaczone dla warszawiaków - przy skrzyżowaniu ulic Rakowieckiej i Na Niskich Łąkach.
- Oba niemieckie obozy pracy zostały utworzone jesienią 1944 roku w zabudowaniach nieistniejących obecnie obiektów restauracyjno-rozrywkowych: Établissement Wappenhof u zbiegu dzisiejszych ulic Rakowieckiej i Na Grobli (obecnie w tym miejscu znajduje się Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN im. Włodzimierza Trzebiatowskiego) oraz Établissement Bürgersäle (Lunapark, Schlesier Säle) przy obecnej ulicy Rakowieckiej (po wojnie siedziba m.in. Cefarmu)
- informuje IPN we Wrocławiu.
Żadne z tych obiektów już nie istnieją, dlatego pomnik stanie na niewielkim skwerze między miejscami, gdzie znajdowały się obozy pracy.
Jak podają historycy, nie wiadomo, ile tak naprawdę transportów dotarło do wojennego Wrocławia przez obóz przejściowy w Pruszkowie (Dulag 121) pod Warszawą.
- Na podstawie dostępnych relacji można wnioskować, że przez obozy w Breslau i jego najbliższej okolicy mogło przejść przynajmniej kilkanaście tysięcy warszawiaków. Liczba ta może wzrosnąć do kilkudziesięciu tysięcy, jeśli uwzględni się również tych, dla których Breslau (lub ówczesny podmiejski obóz przejściowy Burgweide na terenie obecnego osiedla Sołtysowice) był tylko krótkim, trwającym zazwyczaj kilka dni, przystankiem w drodze do innych obozów na terenie III Rzeszy
- informują historycy IPN.
Według niektórych danych liczba cywilnych mieszkańców Warszawy deportowanych do Breslau mogła wynosić 30–60 tys. osób. IPN informuje, że wiele wskazuje na to, że kilka z obozów utworzono specjalnie z myślą o cywilach z powstańczej Warszawy. Tak było chociażby na obecnym Rakowcu, czy Sępolnie, gdzie założono obóz pracy w budynku obecnej Szkoły Podstawowej nr 45 – przebywało tam ok. 800 kobiet wraz z dziećmi.
Odsłonięcie pomnika na Rakowcu w październiku
Zgodnie z planami, IPN zamierza odsłonić pomnik w formie głazu z tablicą 2 października 2024 roku. Będzie to dokładnie w 80. rocznicę kapitulacji powstania warszawskiego. To także Dzień Pamięci o Cywilnej Ludności Powstańczej Warszawy.
- Wrocławskie obchody tego Dnia Pamięci, których koordynatorem jest Oddział IPN we Wrocławiu, zostały zaplanowane na 2 i 3 października. W programie m.in. odsłonięcie pomnika i premiera filmu dokumentalnego (2 października) oraz wydarzenia towarzyszące, np. spacer z przewodnikiem, bogato ilustrowana prelecja oraz okolicznościowe wydarzenie w Szkole Podstawowej nr 45 na Sępolnie (3 października)
- zapowiada IPN we Wrocławiu.
Szczegóły wydarzeń poznamy wkrótce.
