Krzyżowa. Ta wieś na Dolnym Śląsku ma wielką historię. W latach 80-tych odbyło się tu ważne spotkanie

Wieś Krzyżowa na Dolnym Śląsku. Od tajnych spotkań antynazistów po Mszę Pojednania

Krzyżowa położona jest w gminie Świdnica w województwie dolnośląskim. Pierwsze informacje o tej malowniczo położonej miejscowości pochodzą już z 1335 roku, kiedy to była częścią Księstwa świdnicko-jaworskiego. Przez wieki przechodziła w ręce różnych władców. W końcu w 1867 roku stała się własnością rodziny von Moltke.

Prawdziwą perełką jest tu neobarokowy Pałac w Krzyżowej, którego początki sięgają XVIII wieku. Zbudowany na skarpie nad dawnym korytem rzeki Piławy, zachwyca swoją architekturą i otaczającym go parkiem. To właśnie tutaj, w czasie II wojny światowej, miały miejsce tajne spotkania niemieckiej antynazistowskiej grupy „Kręgu z Krzyżowej”.

Założycielem i głównym inicjatorem „Kręgu z Krzyżowej” był ówczesny właściciel pałacu, hrabia Helmuth James von Moltke. Tajna grupa skupiała osoby o różnych poglądach, których łączył sprzeciw wobec nazistowskiej ideologii i wizja powojennej Europy opartej na wartościach chrześcijańskich i demokratycznych.

Niestety, działalność „Kręgu z Krzyżowej” została wykryta po nieudanym zamachu na Hitlera w Wilczym Szańcu. Członkowie grupy, wraz z hrabią von Moltke, zostali aresztowani i zabici.

„Po nieudanym zamachu na Hitlera wielu członków Kręgu zostało aresztowanych, a do 1945 roku ośmiu z nich stracono w berlińskim więzieniu Plötzensee. Helmutowi Jamesowi von Moltke nie można było udowodnić udziału w ataku, został on jednak osądzony i stracony 23 stycznia 1945 r. w Plötzensee tylko na podstawie swoich przemyśleń na temat przyszłości po obaleniu Hitlera.”

- czytamy na stronie kreisau.de Stowarzyszenia Kreisau-Initiative.

Krzyżowa po wojnie. Droga do pojednania

Po wojnie Krzyżowa, jak i cały Dolny Śląsk, znalazła się w granicach Polski. Majątek przekształcono w PGR, a pałac popadał w ruinę. Odbudowę rozpoczęto dopiero w 1990 roku. Historycznym momentem dla Krzyżowej był 12 listopada 1989 roku. W pałacu miało miejsce spotkanie premiera Polski Tadeusza Mazowieckiego i kanclerza Niemiec Helmuta Kohla. Podczas tego spotkania odprawiono „Mszę Pojednania”, która stała się początkiem nowego otwarcia w relacjach polsko-niemieckich. Symbolicznym momentem podczas mszy był znak pokoju przekazany sobie przez Tadeusza Mazowieckiego i Helmuta Kohla.

Kilka miesięcy po symbolicznej polsko-niemieckiej Mszy Pojednania powstała Fundacja „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego. Obecnie działa w pałacu w Krzyżowej jako Międzynarodowy Dom Spotkań Młodzieży. Organizowane są tu liczne warsztaty, seminaria i konferencje, których celem jest promowanie dialogu, tolerancji i porozumienia między młodymi ludźmi z różnych krajów.

Co warto zobaczyć w Krzyżowej?

W Krzyżowej znajduje się kilka wartych uwagi obiektów zabytkowych.

• Zespół pałacowo-folwarczny: Neobarokowy pałac z XVIII wieku, park, folwark z XIX wieku.
• Kościół filialny pw. św. Michała Archanioła: Gotycki kościół z XVI wieku z cennym sakramentarium.
• Cmentarz ewangelicki rodziny von Moltke: Miejsce spoczynku rodziny von Moltke.

W okolicy jest także Mauzoleum Gen. Von Moltke, czy pozostałości pomnika Bismarcka. Ciekawostką jest duży fragment Muru Berlińskiego. Znajduje się on na podjeździe do zespołu pałacowego. Tuż obok jest tablica, która przypomina o spotkaniu Tadeusza Mazowieckiego i Helmuta Kohla.

Krzyżowa. Ta wieś na Dolnym Śląsku ma wielką historię. W latach 80-tych odbyło się tu ważne spotkanie