Społeczny plan odnowy Odry. Jakich działań potrzebuje rzeka?
We Wrocławiu zaprezentowany został Społeczny plan odnowy Odry. Przedstawiciele Koalicji Ratujmy Rzeki i Międzynarodowej Koalicji Czas na Odrę wskazali niezbędne działania dla ochrony rzeki i społeczności nad nią żyjących. Raport ten poparty jest dwuletnimi naukowymi badaniami i ma być odpowiedzią na katastrofalne zniszczenie ekosystemu Odry w 2022 roku. Co istotne, jego zalecenia są aktualne również wobec powodzi z 2024 roku.
Naukowy raport został zaprezentowany w Odracentrum, czyli w pływającym na rzece ośrodku ekologicznym w samym środku Wrocławia.
"Wodujemy nasz raport właśnie tu i w tym czasie, bo katastrofy są szansą na zmianę. To okazja by też szerzej spojrzeć na kryzysowe wyzwania, przed którymi stajemy"
– mówił profesor Roman Żurek z zespołu prowadzącego badania.
Co ważne, raport wskazuje na niezbędne działania, które mają pomóc Odrze, a których część można podjąć już w bliskiej perspektywie.
"Przeprowadzone badania pozwoliły sformułować rekomendacje przyrodnicze, które służą odnowieniu ekosystemu Odry. Zdaniem badaczy dla zapewnienia efektywności proponowanych działań szczególnie niezbędne jest ograniczenie presji ze strony zanieczyszczeń, w tym w szczególności zasolonych wód kopalnianych i ścieków (przemysłowych, komunalnych, rolniczych). Wszelkie działania powinny polegać głównie na nieingerowaniu w naturalne procesy odbudowy ekosystemu np. w postaci rezygnacji z budowy kolejnych stopni wodnych, regulacji, umocnień brzegowych"
- czytamy w komunikacie podsumowującym spotkanie.
Do najistotniejszych działań naprawczych zawartych w raporcie należą:
- przyspieszenie powrotu rodzimych gatunków małży,
- umożliwienie dwukierunkowej migracji ryb poprzez udrożnienie bądź likwidację istniejących barier migracyjnych na Odrze i dopływach, ze szczególnym uwzględnieniem odcinków ujściowych,
- przyspieszenie odbudowy populacji ryb poprzez czasowy zakaz połowów komercyjnych na Odrze,
- ograniczenie wędkarstwa poprzez zakaz odławiania ryb w wymiarach tarłowych.
Co więcej, rekomendowane działania zdaniem autorów stanowić powinny część szerszego programu renaturyzacji koryta i doliny Odry. W tym przypadku szczególnie ważne jest:
- przywrócenie łączności rzeki z terenami zalewowymi i starorzeczami,
- zwiększenie możliwości okresowych zalewów oraz prowadzenie zrównoważonej gospodarki wodnej.
Działania te mają nie tylko powstrzymać zagrożenia ze strony "złotej algi", ale powinny ograniczyć też skutki suszy i powodzi.
"Według raportu Komisji Europejskiej masowa śmierć ryb oraz innych organizmów na Odrze w 2022 roku była największą tego typu katastrofą przyrodniczą w historii zjednoczonej Europy. Bez względu na końcową ocenę skali katastrofy nie ma wątpliwości, że w pamiętnym 2022 roku zawiodło państwo. Dlatego właśnie teraz potrzebujemy pilnych ale też trwałych działań dla Odry, nie tylko w aspekcie zniszczenia jej ekosystemu, ale i powodzi"
– zauważa Radosław Gawlik z Koalicji Ratujmy Rzeki.
