Spis treści
- Czym są suplementy diety?
- Jak rozpoznać bezpieczny suplement diety?
- Jak odpowiedzialnie stosować suplementy diety?
W większości sklepów czy też drogerii znajdziemy na półkach wiele kolorowych opakowań różnych suplementów diety. Często też na ich etykietach są obietnice wsparcia naszego zdrowia czy też lepszej odporności. Naukowcy przypominają jednak, że suplementy nie zastąpią nam ani leków, ani zdrowej diety.
Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) jest agencją Unii Europejskiej utworzoną w 2002 roku. Jej zadaniem jest bycie źródłem bezstronnych naukowych ocen ryzyka oraz analiz opracowywanych z myślą o podmiotach zarządzających ryzykiem. Zajmuje się także informowaniem o zagrożeniach związanych z łańcuchem żywnościowym.
Co więcej, EFSA prowadzi kampanię Safe2Eat 2025, w ramach której podkreśla, że bezpieczeństwo suplementacji zaczyna się od naszej świadomości.
Czym są suplementy diety?
Suplementy diety to środki spożywcze, których zadaniem jest uzupełnienie naszej codziennej diety. Naukowcy z EFSA oraz obowiązujące w Polsce prawo jasno określają ich definicję i cel. Zawierają one skoncentrowane źródła witamin, składników mineralnych lub innych substancji o działaniu odżywczym bądź fizjologicznym. Mogą mieć formę kapsułek, proszków, tabletek, płynów czy ampułek.
Ich spożywanie zawsze polega na przyjmowaniu dokładnie określonej porcji, zgodnie z zaleceniami producenta. Dobrze też, abyśmy jako konsumenci mieli świadomość, że suplementy diety:
- nie leczą - nie są lekami ani wyrobami medycznymi (zgodnie z przepisami prawa żywnościowego są jedną z grup żywności);
- nie zawsze są nam potrzebne - nie istnieje jeden uniwersalny suplement diety odpowiedni dla wszystkich (nie powinno się też sięgać po nie "na zapas");
- nie są alternatywą dla zbilansowanej diety i aktywności fizycznej - ich rola polega wyłącznie na uzupełnianiu normalnej diety (pełnią funkcje odżywcze lub fizjologiczne).
Dodatkowo, zgodnie z wymaganiami prawnymi suplementy nie mogą być też reklamowane jako środki, które leczą, zapobiegają chorobom lub mają właściwości lecznicze. Ich stosowanie powinno być przemyślane i dostosowane do naszych indywidualnych potrzeb. To ostatnie jest szczególnie ważne, zwłaszcza że niektórym zdarza się sięgać po suplementy "na wszelki wypadek" czy też "z polecenia".
Rynek takich produktów rozwija się dynamicznie, jednak nadal wiele osób nie wie, jak stosować je odpowiedzialnie. Piąta odsłona kampanii Safe2Eat ma na celu nie tylko oddzielić fakty od mitów, ale też wyposażyć nas w rzetelną wiedzę naukową, która pozwoli podejmować bardziej świadome decyzje zdrowotne.
Jak rozpoznać bezpieczny suplement diety?
Wybór suplementu diety nie powinien opierać się na reklamie czy obietnicach producenta. Eksperci z EFSA podkreślają, że najważniejsze znaczenie mają informacje znajdujące się na opakowaniu, m.in.:
- oznakowanie produktu - na opakowaniu powinna znaleźć się wyraźna informacja, że jest to "suplement diety" (takie określenie jest wymogiem prawnym i jednoznacznie rozróżnia suplement od leku);
- skład i zawarte substancje - etykieta powinna dokładnie wskazywać, jakie substancje odżywcze lub inne charakterystyczne składniki zawiera produkt (zawartość witamin lub składników mineralnych musi być podana w postaci liczbowej);
- dawka zalecana do spożycia w ciągu dnia - na opakowaniu powinno się znaleźć ostrzeżenie dotyczące nieprzekraczania zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia;
- ostrzeżenia i informacje dotyczące przechowywania - etykieta powinna zawierać ostrzeżenie, że suplement diety nie może być stosowany jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety i należy przechowywać go poza zasięgiem dzieci.
Te wymogi nie są przypadkowe, ponieważ mają one zapewnić, że otrzymujemy produkty, których skład, przeznaczenie i sposób stosowania są w pełni transparentne.
Jak odpowiedzialnie stosować suplementy diety?
Samo zażycie suplementu diety nie gwarantuje nam korzyści zdrowotnych. Wszystko zależy od tego, jak będzie on stosowany. Naukowcy z EFSA podkreślają, że odpowiedzialna suplementacja to przede wszystkim zdrowy rozsądek, umiejętność czytania etykiet i znajomość własnych potrzeb.
Zanim więc sięgniemy po nie pierwszy raz, miejmy na uwadze, że:
- suplementy diety nie są dla każdego - za każdym razem zweryfikujmy, czy dany suplement na pewno możemy bezpiecznie stosować (niektóre produkty nie są przeznaczone np. dla dzieci czy kobiet w ciąży);
- suplementację warto skonsultować z lekarzem, farmaceutą lub dietetykiem - dobrze, aby rozpoczęcie suplementacji było poprzedzone rozmową ze specjalistą, zwłaszcza jeśli przyjmujemy już leki lub cierpimy na choroby przewlekłe (niektóre substancje przyjmowane w dużych dawkach mogą mieć negatywne skutki, a nawet stać się szkodliwe dla naszego zdrowia; czasem wskazane może być wykonanie badań laboratoryjnych);
- suplementy diety należy kupować w wiarygodnych miejscach - eksperci EFSA zwracają uwagę, by suplementy kupować w aptekach lub renomowanych sklepach, a w przypadku zakupów internetowych sprawdzać wiarygodność sprzedawcy;
- zapoznanie się z ulotką to nasz obowiązek - trzymajmy się zaleceń producenta i nie przekraczajmy wskazanej na opakowaniu dziennej porcji w ciągu dnia (większa ilość nie oznacza lepszych efektów; szczegóły dotyczące dawkowania są dostępne na etykiecie produktu);
- ważne jest to, gdzie przechowujemy suplementy - większość suplementów należy przechowywać w suchym miejscu (regularnie kontrolujmy ich termin przydatności do spożycia).
Więcej informacji na temat kampanii Safe2Eat znajdziemy na stronie EFSA.
